ျငိိမ္းခ်မ္းေရးရိပ္ျမံဳ (၅)

           ယခုပိပရဝါ ။

အမ်ိဳး(၄)ပါးထဲ ဘုရားရွင္သည္ သက်သာကီဝင္မ်ိဳးျဖစ္သည္ ၊ဘုရာရွင္၏ဇာတိခ်က္ေၾကြျမိဳ႔

ေတာ္မွာ ကပိလဝတ္ျဖစ္သည္ ဘုရားရွင္၏ ဘိုးေဘးမ်ားက ကပိလရေသ့၏ေက်ာင္းသင္ခန္း

ေနရာ၌တည္ထားခဲ့ေသာေၾကင့္ ကပိလဝတ္ျမိဳ႔ဟုေခၚသည္ ၊သက်ဆိုသည္မွာ မ်ိဳးသန္႔ ေသြး

သန္႔ေသာ လူမ်ိဳးစုျဖစ္သည္ ၊အဘယ့္ေၾကာင္းဆိုေသာ္-သူတို႔တြ

င္
ေမာင္ႏွမအရင္းခ်ာခ်င္းထီး

ျမားလက္ဆက္ျပီး အမ်ိဳးဂုဏ္ကိုထိမ္းသိမ္းၾကျခင္း ေၾကာင္းျဖစ္သည္
၊ဤထံုးတမ္းဓေလ့ကို ခမည့္ေတာ္ဥကၠာကရာဇ္မင္းၾကီးက“သက်ာဝတ
ေဘာကုမာရာ”ဟုခ်ီးက်ဴးသည့္ ဦးဒါန္းစကား

ေၾကာင္း“သက်မ်ိဳး”ဟုေခၚတြင္လာခဲ ့ၾကသည္ ။

ဤျမိဳ႔ေတာ္တြင္ ဘုရားရွင္သည္ အေလာင္းေတာ္ဘဝျဖင့္ အသက္ (၂၉)ႏွစ္ထိ ေနထိုင္ခဲ့သည္

ဘုရားျဖစ္ျပီးေနာက္ ျပန္လာခဲ့ျပီး
မိဘေဆြမ်ိဳးတို႔အားေခ်ခ်ြတ္ကာ(၁၅)ဝါေျမာက္တြင္ျမိဳ႔၏အနီး

တြင္ ေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္ထားေသာ နိေျဂာဓာရံုေက်ာင္းေတာ္၌ဝကပ္ေတာ ္မႈခဲ့သည္၊ သက်

သာကီဝင္မ်ိဳးတို႔သည္ ဘုရားရွင္ပရိနိဗာန္ျပဳေတာ္မမႈ မည္ ႏွစ္အနည္းငယ္အလိုတြင္ ဝိဋဋဴဘ

၏ မ်ိဳးျဖဳတ္လုပ္ၾကံ သတ္ျဖတ္မႈေၾကာင့္မ်ားစြာ ေသေၾကပ်က္စီးခဲ့ၾကရသည္
၊က်န္ရစ္သူအခ်ိဳ႔

တို႔မွာေတာင္တန္းေဒသမ်ားသို႔ထြ က္ေျပးခိုလႈံခဲ့ၾကျပီး။

ေမာရိယနဂရ(MARIYANAGARA)ျမို႔ကိ ုတည္ေထာင္ခဲ့ၾကသည္ဟု ဆိုၾကသည္ ၊တရုတ္ရဟန္း

ေတာ္ (ဖာဟီယန္)ေလ့လာေရးေရာက္ခဲ့စဥ္က ဘုန္းၾကီးအခ်ိဳ႔ႏွင့္ လူဦးေရ
(၂၀)ခန့္႔ကိုသာေတြ႔

ရွိခဲ့ေၾကာင့္ ေဖာ္ျပထားသည္ ၊ျမိဳ႔ေတာ္ေဟာင္းေနရာတြင္ ေတာထေနျပီး  ၁၄/၁၅လီခန္႔က်ယ္

ဝန္သည္ဟုဆိုသည္ ၊သုေဒၵါဓနမင္းၾကီး၏ နန္းေတာ္ရာတြင္ ဘုရားေလာင္းႏွင္ ယင္း၏မည္

ေတာ္ မဟာမာယာေဒဝီမိဖုရားတို႔ ရုပ္ပံုတို႔ကို ထုလုပ္ထားရွိသည္ဟုလည္းေဖာ္ျပထား သည္ ၊

ယင္း ကပိလဝတ္ျမိဳ႔ေတာ္ကို၊

လက္ရွိ ပညာရွင္မ်ားက (၃)ေနရာသတ္မွတ္ထားၾကသည္ ၊၁။တိေလာ္ရာကုိ-တ္(Tilaurakot)

လုမၼနီမွအေနာက္ေျမာက္ခပ္ယြန္းယြ န္း(၂၂)ကီလိုမီတာအကြာတြင္တည္ရွိသည ၊A.fuher

(ေအ ဖူဟာရ္)က ၁၈၉၆ ခုႏွစ္တြင္ေတြ႔ရွိျပီး ပညာရွင္အမ်ားစုက
မျဖစ္နိုင္ေၾကင္း ကန္႔ကြက္ေန

ၾကသည့္ၾကားမွကပိလဝတ္ေနရာ ျမိဳ႔ေတာ္အျဖစ္ နီေပါလ္အစိုးရက တရားဝင္အသိမွတ္ျပဳေၾက

ညာခဲ့သည္ ။

၂။နီဂလီဟာဝါ (Nigalihawa) ရြာ -တိေလာ္ရာကို-တ္မွ ေျမာက္ဘက္ ၆ ကီလိုမီတာ မဟိႏၵရာ

အေဝးေျပးလမ္မၾကီးမွေတာင္ဘက္ ၅ ကီလိုမီတာခန္႔အကြာတြင္ တည္ရွိေသာရြာျဖစ္သည္ ၊ရြာ

ျပင္ဘက္ရွိ ေရကန္၏ အေနာက္ဘက္ကန္ရိုးေပၚတြင္ႏွစ္ပို င္းက်ိဳးေနေသာ အေသာကေက်ာက္

စာတိုင္ တစ္တိုင္ရွိသည္ ၊စာမွာ(ပိယဒႆီ)ေခၚအေသာက ဘုရင္ၾကီး
နန္းတက္ျပီးေနာက္ (၁၄)ႏွစ္အၾကာတြင္ (ေကာနာဂမန)ဘုရားရွင္၏
ေမြးဖြားေတာ္မူရာအရပ္တြင္ တည္ထားခဲ့

ေသာ ေစတီငယ္တစ္ဆူကို ႏွစ္ၾကိမ္တိုင္တိုင္
တိုးခ်ဲ႔မြမ္းမံခဲ့သည္ဟုေရးသားပါရွိသည္ ၊အိႏၵိယ

ေၾကမံုက်မ္းၾကီး၌လည္း ဤေနရာကို ကပိလဝတ္ အမွန္ျဖစ္နိုင္ေၾကာင္း အခိုင္အမာဆိုထားၾက

သည္ ။

၃။ပိပÜရဝါ (piprahwa) အထက္ပါ ကပိလဝတ္ေနရာ-၁-၂- တို႔မွာနီေပါလ္နိုင္ငံဘက္တြင္ တည္

ရွိျပီး  ပိပရဝါမွာ အိႏၵိယနိုင္ငံ Basti ခရိုင္အတြင္း၌ပါရွိသည္ ၊လုမၼနီမွ
အေနက္ေတာင္ဘက္ (၁၃)ကီလိုမိတာ ကြာေဝးသည္ -၁၈၉၈ ခုနွစ္တြင္ ေက်ာက္စာဝန္
w.c.peppe က  ပိပရဝါ

ကုန္းမွ ၆၆၉ ကီလိုဂရမ္းေလးသည့္ ဧရာမေက်ာက္ ေသတၱာၾကီးတစ္လံုးကိုတူးေဖာ္ေတြ႔ ရွိျပီး

အထဲတြင္ စာတမ္းေရးထိုးပါရွိေသာ ၁၅ စင္တီမီတာျမင့္သည့္ ေက်ာက္ေခ်ာေသတၱာငယ္တစ္

လံုးနွသင့္အတူ တျခားဖန္ေက်ာက္ေသတၱာငယ္ႏွင့္ ပစၥည္းအမ်ားျပားကိုလည္းရရွိခဲ့ သည္ ၊အ

ဆိုပါစာတမ္းမွာ ။

“သုကိတိဘာနိတံသဘဂိနိကာနံသပုတၱဒါ လာနံကၠယံ၊

သလက နိဓါေန ဗုဒၵႆဘဂဝေတ သာကိယာနံ ”ဟူ၍ျဖစ္သည္ ၊ေသတၱာထဲမွာ မီးသင္းထား

ေသာ အရိုးမ်ားမွာ သက်သုကိတိႏွင့္ ၄င္း၏ ညီအစ္ကိုေမာင္နွမမ်ား ဇနီးမယားမ်ားက ဌာပနာ

ထားခဲ့ၾကေသာ ဘုရားရွင္၏ ဓာတ္ေတာ္မ်ားျဖစ္သည္ဟု ပညာရွင္မ်ားက ဖြင့္ဆိုၾကသည္ ၊

၁၉၇၁ ခု ဇႏၷဝါရီလတြင္  ပိပရဝါရြာ တူေဖာ္မႈကို ေကအမ္သီရိ ဝါစ္ တဝါ (k.m.srivastava)၏

ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ စတင္ခဲ့ရာ အေရွးဘက္ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးမွ ေတြ႔ရွိရေသာ
တံဆိပ္တံုးတခုတြင္

“ကပိလဝတၳဳ ဘိကၡဳ သံဃ”ဆိုသည့္ ပါဠိစကားလံုးပါရွိသည္ ။

ဤေက်ာင္း၏ ဒါယကာမွာ “ကနိသွ်က”ဘုရင္ျဖစ္သည္ ၊တျခားတံဆိပ္တံုးအမ်ားျပားတို႔ ကို

လည္းဆက္တိုက္ရရွိခဲ့ၾကသည္ ၊တရုတ္ေလ့လာေရးရဟန္းေတာ္ ဟူယင္ဆင္ မွတ္တမ္း

တြင္လည္း လုမၼနီ  ကပိလဝတ္အကြာေဝး အတိုင္းတာမ်ားကိုေဖာ္ျပခဲ့ရာ ယင္းသည္ ယခု

ေတြ႔ရေသာ လုမၼနီ ကပိလဝတ္ အကြာေဝးႏွင့္လည္း မ်ားစြာကိုက္ညီလွ်က္ရွိသည္ ၊ဤအ

ခ်က္မ်ားက ပိပရဝါနွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ အပ်က္စီးမ်ားမွာ ဘုရားရွင္၏
ဇာတိျမိဳ႔ေတာ္ေဟာင္္း

ေနရာ (ကပိလဝတ္)အမွန္ျဖစ္ေၾကာင့္ အၾကြင္းမဲ့ သက္ေသျပေနေပသည္ ။
         ျငိမ္းခ်မ္းေရးရိပ္ျမိဳ-----၆--သို႔-------အရွင္ ေရဝတ  M.A