မိဂဒါဝုန္
မိဂဒါဝုန္ဆိုလွ်င္ လူအမ်ားသိၾကမည္သာ ျဖစ္၏ ၊နာမည္ အျပည့္စံု ေခၚရလွ်င္”ကၠသိပတနမိဂ
ဒါဝန”ျဖစ္သည္ ၊ကၠသိ+ပတ+မိဂ+ဒါ+ဝန ဆိုျပီး ပုဒ္(၅)ပုဒ္ကိုေပါင္းစပ္ထားတာ ျဖစ္သည္
“ကၠသိ”က ရေသ႔ “ပတ”က သက္ဆင္းရာေနရာ ႏွစ္ခုေပါင္းေတာ့ ရေသ့မ်ားသက္ဆင္းရာေန
ရာျဖစ္သည္ ၊သာသနာပ ကာလတုန္းက ဟိမဝႏၱာ တြင္ေနၾကေသာ ရေသ့ သူေတာ္ေကာင္း
မ်ား ဗာရာဏသီျမိဳ႔သို႔ ဆန္ဆီဆားအလွဴခံရန္ ေကာင္းကင္မွ ဈ ာန္ႏွင့္ ပ်ံသန္းလာရာ ဤေန
ရာမွ ဆင္းျပီး ျမိဳ႔ထဲ သို႔ဝင္ၾကသည့္အတြက္ ရေသ့မ်ား သက္ ဆင္းရာဟူ၍ေခၚဝိုၾကျခင္းျဖစ္
သည္ ။
“မိဂ”သား သမင္“ဒါ” အလွဴေပးရာ “ဝန” ေတာ သံုးပုဒ္လံုးကိုေပါင္းလိုက္ေတာ့ “သားသမင္
မ်ား၏ အသက္ကို မသတ္ျဖတ္ပဲအလွဴေပးရာေဘးမဲ ေပးရာေတာျဖစ္၏ ၊“ကၠသိပတနမိဂဒါဝန
”ဟူ၍အကုန္ေပါင္းလိုက္တဲ့အခါ “ရေသ႔ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားဆင္းသက္ရာ-သား
သမင္းမ်ား၏
အသက္ကို ေဘးဲမဲ့ ေပးရာေတာျဖစ္၏ ၊ယခုခါ (ဆာရနာသ္)ဟုလည္းေခၚၾက၏ ၊အတူတူပင္
ျဖစ္၏ ၊ဘုရားရွင္သည္ “ဓမၼစကၠသုတ္ႏွင့္ အနတၱလကၡဏသုတ္တို႔ကို ဤေနရာ၌ေဟာေတာ္
မူခဲ့သည္ ၊ ပဥၥဝဂ္ဂီ (၅)ဦးတို႔ ရဟႏၱာ ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္
၊ယသသူေဌးသားႏွင့္အေပါင္းပါ(၅၄)ဦး
တို႔လည္း၄င္း ဝါတြင္းမွာပင္ ရဟႏၱာ ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္ ။
ဝါကၽြတ္ေသာအခါ ရဟႏၱာ အပါး(၆၀)ျဖစ္ထြန္းလာျပီး “စရထဘိကၡေဝစာရိကံ”ခ်စ္သားတို႔ခရီး
ထြက္ၾက တရားဓမၼေဟာေျပာၾက သာသနာျပဳၾကဟု ဘုရားရွင္ေစလႊတ္ေတာ္မူခဲ့သည္ ၊ကိုယ္
ေတာ္တိုင္းလည္း ဥရုေဝလမွေန၍ ရာဇျဂိဳလ္ဘက္သို႔ ၾကြေတာ္မူခဲ့သည္၊ဘုရားရွင္သည္ မိဂဒါ
ဝုန္တြင္ ပထမဝါ၌သာ ဝါဆို ဝါကပ္ေတာ္မူခဲ့သည္ ၊ထပ္ျပီး ဝါဆိုေတာ္မမူခဲ့ပါ ၊ေသာေသာ္(၃)
ၾကိမ္တိုင္း ျပန္လည္ၾကြေရာက္ခဲ့သည္ ၊မိဂဒါဝုန္တြင္ ဓမၼစကၠသုတ္+အနတၱလကခ`ဏသုတ္
တို႔ႏွင့္ အျခားသုတ္တန္အမ်ားျပားတို႔ကိုလည္းေဟာေတာ္မူခဲ့သည္ ။
ေအဒီ ၅+၇ ရာစုမ်ားတြင္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား စည္စည္ကားကားရွိၾကေသးသည္ဟုလည္း
တရုန္မွတ္တမ္းမ်ားကေဖာ္ျပၾကသည္ ၊ေအဒီ ၁၁၃၆ တြင္ ကုမာရေဒဝီက ေက်ာင္းလွဴဒါန္းခဲ့
သည္၊ ဤကိုေထာက္လွ်င္ မိဂဒါဝုန္သည္ ေအဒီ ၁၁၃၆ ထိ စည္ပင္ေနတုန္းျဖစ္မည္မွာေသ
ခ်ာသည္ ၊-၁၁၉၄ တြင္ (မာမြတ္ဂိုရီ)၏စစ္တပ္ျဖင့္
က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ ေက်ာင္းကန္
ဘုရားမ်ား ျပိဳပ်က္ခဲ့ရသည္ ရဟန္းေတာ္အမ်ားစုမွာ အသတ္ခံၾကရျပီး တခ်ိဳ႔မွာ တိဗက္သို႔
ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ၾကရသည္ ၊ထိုအခ်ိန္မွ
သည္ႏွစ္ေပါင္း(၈၀၀)နီးပါးခန္႔ၾကာေအာင္ မိဂဒါ
ဝုန္သည္ ေတာျခံဳမ်ားေအာက္တြင္ ရြက္ဖုံးသီး အျဖစ္ျဖင့္ ေမ႔ေပ်ာက္ခံေနခဲ့ရသည္ ။
၁၈၁၅ တြင္ ကာနယ္မက္ကင္ဇီက ၄င္း ၊၁၈၃၄ တြင္ ဆာအလက္ဇႏၵားကင္နင္ဂဟမ္က၄င္း
မိဂဒါဝုန္ကို စနစ္တက်တူးေဖာ္ခဲ့ၾကသည္
၊ရရွိေသာရုပ္ပြါးေတာ္-၅၀-ခန္႔ကိုလည္း ေဖ်ာက္ဖ်က္
ခဲ့ၾကသည္ ၊၁၈၅၁တြင္ ေမဂ်ာတီတိုး က ဆက္လက္တူးေဖာ္ျပီး ၊သီဟိုရ္မွ အနာဂါရိက
ဓမၼပါလက မိဂဒါဝုန္ကို ကမၻာကသိေအာင္ႏွင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ား
အျမဲတမ္းသီတင္းသံုးနိုင္
ေအာင္ ၾကံေဆာင္ခဲ့သည္ ။
မိဂဒါဝုန္ အတြင္း ေပ ၁၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ ျမင့္ေသာ ဓမၼရာဇိက ေစတီေတာ္အား ၁၇၉၄ တြင္ ေစာ္
ဘြား ဂ်ဂတ္ဆင္း ကျဖိဳဖ်က္ျပီး အုဌ္ ေက်ာက္စသည္မ်ားကို ဗာရာဏသီ ေဈ းတည္ေဆာက္
ရာတြင္ အသံုးျပဳခဲ့သည္ ၊ရုပ္ပြါးေတာ္တဆူႏွင့္ ဓာတ္ေတာ္ပါေသာ ေက်ာက္ေသတၱာ တစ္လံုး
ရရွိခဲ့သည္ ၊ေသတၱာၾကီးမွာ ကာလကတၱား ျပတိုက္တြင္ရွိသည္၊ရုပ္တုေတာ္မွာ(ဓမၼစကၠပဝတၱန
မုျဒာ)ျဖစ္ျပီး ေရးထိုးပါရွိေသာ စာတမ္းမွာ ဘဂၤါလီ ဘုရင္တစ္ပါးက ေစတီကို
ျပင္ဆင္ခဲ့ျပီး မီးတိုင္မ်ား ေခါင္းေလာင္းမ်ား လွဴဒါန္းခဲ့ေၾကာင့္
ျဖစ္သည္ ။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးရိပ္ျမံဳ(၁၃)---သို႔----
မိဂဒါဝုန္ဆိုလွ်င္ လူအမ်ားသိၾကမည္သာ ျဖစ္၏ ၊နာမည္ အျပည့္စံု ေခၚရလွ်င္”ကၠသိပတနမိဂ
ဒါဝန”ျဖစ္သည္ ၊ကၠသိ+ပတ+မိဂ+ဒါ+ဝန ဆိုျပီး ပုဒ္(၅)ပုဒ္ကိုေပါင္းစပ္ထားတာ ျဖစ္သည္
“ကၠသိ”က ရေသ႔ “ပတ”က သက္ဆင္းရာေနရာ ႏွစ္ခုေပါင္းေတာ့ ရေသ့မ်ားသက္ဆင္းရာေန
ရာျဖစ္သည္ ၊သာသနာပ ကာလတုန္းက ဟိမဝႏၱာ တြင္ေနၾကေသာ ရေသ့ သူေတာ္ေကာင္း
မ်ား ဗာရာဏသီျမိဳ႔သို႔ ဆန္ဆီဆားအလွဴခံရန္ ေကာင္းကင္မွ ဈ ာန္ႏွင့္ ပ်ံသန္းလာရာ ဤေန
ရာမွ ဆင္းျပီး ျမိဳ႔ထဲ သို႔ဝင္ၾကသည့္အတြက္ ရေသ့မ်ား သက္ ဆင္းရာဟူ၍ေခၚဝိုၾကျခင္းျဖစ္
သည္ ။
“မိဂ”သား သမင္“ဒါ” အလွဴေပးရာ “ဝန” ေတာ သံုးပုဒ္လံုးကိုေပါင္းလိုက္ေတာ့ “သားသမင္
မ်ား၏ အသက္ကို မသတ္ျဖတ္ပဲအလွဴေပးရာေဘးမဲ ေပးရာေတာျဖစ္၏ ၊“ကၠသိပတနမိဂဒါဝန
”ဟူ၍အကုန္ေပါင္းလိုက္တဲ့အခါ “ရေသ႔ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားဆင္းသက္ရာ-သား
အသက္ကို ေဘးဲမဲ့ ေပးရာေတာျဖစ္၏ ၊ယခုခါ (ဆာရနာသ္)ဟုလည္းေခၚၾက၏ ၊အတူတူပင္
ျဖစ္၏ ၊ဘုရားရွင္သည္ “ဓမၼစကၠသုတ္ႏွင့္ အနတၱလကၡဏသုတ္တို႔ကို ဤေနရာ၌ေဟာေတာ္
မူခဲ့သည္ ၊ ပဥၥဝဂ္ဂီ (၅)ဦးတို႔ ရဟႏၱာ ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္
၊ယသသူေဌးသားႏွင့္အေပါင္းပါ(၅၄)
တို႔လည္း၄င္း ဝါတြင္းမွာပင္ ရဟႏၱာ ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္ ။
ဝါကၽြတ္ေသာအခါ ရဟႏၱာ အပါး(၆၀)ျဖစ္ထြန္းလာျပီး “စရထဘိကၡေဝစာရိကံ”ခ်စ္သားတို႔
ထြက္ၾက တရားဓမၼေဟာေျပာၾက သာသနာျပဳၾကဟု ဘုရားရွင္ေစလႊတ္ေတာ္မူခဲ့သည္ ၊ကိုယ္
ေတာ္တိုင္းလည္း ဥရုေဝလမွေန၍ ရာဇျဂိဳလ္ဘက္သို႔ ၾကြေတာ္မူခဲ့သည္၊ဘုရားရွင္သည္ မိဂဒါ
ဝုန္တြင္ ပထမဝါ၌သာ ဝါဆို ဝါကပ္ေတာ္မူခဲ့သည္ ၊ထပ္ျပီး ဝါဆိုေတာ္မမူခဲ့ပါ ၊ေသာေသာ္(၃)
ၾကိမ္တိုင္း ျပန္လည္ၾကြေရာက္ခဲ့သည္ ၊မိဂဒါဝုန္တြင္ ဓမၼစကၠသုတ္+အနတၱလကခ`ဏသုတ္
တို႔ႏွင့္ အျခားသုတ္တန္အမ်ားျပားတို႔ကို
ေအဒီ ၅+၇ ရာစုမ်ားတြင္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား စည္စည္ကားကားရွိၾကေသးသည္ဟုလည္း
တရုန္မွတ္တမ္းမ်ားကေဖာ္ျပၾကသည္ ၊ေအဒီ ၁၁၃၆ တြင္ ကုမာရေဒဝီက ေက်ာင္းလွဴဒါန္းခဲ့
သည္၊ ဤကိုေထာက္လွ်င္ မိဂဒါဝုန္သည္ ေအဒီ ၁၁၃၆ ထိ စည္ပင္ေနတုန္းျဖစ္မည္မွာေသ
ခ်ာသည္ ၊-၁၁၉၄ တြင္ (မာမြတ္ဂိုရီ)၏စစ္တပ္ျဖင့္
က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ ေက်ာင္းကန္
ဘုရားမ်ား ျပိဳပ်က္ခဲ့ရသည္ ရဟန္းေတာ္အမ်ားစုမွာ အသတ္ခံၾကရျပီး တခ်ိဳ႔မွာ တိဗက္သို႔
ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ၾကရသည္ ၊ထိုအခ်ိန္မွ
သည္ႏွစ္ေပါင္း(၈၀၀)နီးပါးခန္႔ၾ
ဝုန္သည္ ေတာျခံဳမ်ားေအာက္တြင္ ရြက္ဖုံးသီး အျဖစ္ျဖင့္ ေမ႔ေပ်ာက္ခံေနခဲ့ရသည္ ။
၁၈၁၅ တြင္ ကာနယ္မက္ကင္ဇီက ၄င္း ၊၁၈၃၄ တြင္ ဆာအလက္ဇႏၵားကင္နင္ဂဟမ္က၄င္း
မိဂဒါဝုန္ကို စနစ္တက်တူးေဖာ္ခဲ့ၾကသည္
၊ရရွိေသာရုပ္ပြါးေတာ္-၅၀-ခန္႔ကိ
ခဲ့ၾကသည္ ၊၁၈၅၁တြင္ ေမဂ်ာတီတိုး က ဆက္လက္တူးေဖာ္ျပီး ၊သီဟိုရ္မွ အနာဂါရိက
ဓမၼပါလက မိဂဒါဝုန္ကို ကမၻာကသိေအာင္ႏွင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ား
အျမဲတမ္းသီတင္းသံုးနိုင္
ေအာင္ ၾကံေဆာင္ခဲ့သည္ ။
မိဂဒါဝုန္ အတြင္း ေပ ၁၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ ျမင့္ေသာ ဓမၼရာဇိက ေစတီေတာ္အား ၁၇၉၄ တြင္ ေစာ္
ဘြား ဂ်ဂတ္ဆင္း ကျဖိဳဖ်က္ျပီး အုဌ္ ေက်ာက္စသည္မ်ားကို ဗာရာဏသီ ေဈ းတည္ေဆာက္
ရာတြင္ အသံုးျပဳခဲ့သည္ ၊ရုပ္ပြါးေတာ္တဆူႏွင့္ ဓာတ္ေတာ္ပါေသာ ေက်ာက္ေသတၱာ တစ္လံုး
ရရွိခဲ့သည္ ၊ေသတၱာၾကီးမွာ ကာလကတၱား ျပတိုက္တြင္ရွိသည္၊ရုပ္တုေတာ္မွ
မုျဒာ)ျဖစ္ျပီး ေရးထိုးပါရွိေသာ စာတမ္းမွာ ဘဂၤါလီ ဘုရင္တစ္ပါးက ေစတီကို
ျပင္ဆင္ခဲ့ျပီး မီးတိုင္မ်ား ေခါင္းေလာင္းမ်ား လွဴဒါန္းခဲ့ေၾကာင့္
ျဖစ္သည္ ။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးရိပ္ျမံဳ(၁၃)---
No comments:
Post a Comment